Phóng viên: Dự thảo luật Đơn vị - hành chính kinh tế đặc biệt đang gần tới ngày Quốc hội biểu quyết thông qua nhưng dư luận vẫn không ngừng "nóng" những tranh luận về vấn đề đất đai, những nghi ngại về việc có yếu tố Trung Quốc ở đây, thưa Bộ trưởng?
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Dự thảo không có một từ, một chữ nào liên quan tới Trung Quốc. Chẳng qua một số người cố tình hiểu theo hướng đó, đẩy vấn đề lên để chia rẽ quan hệ giữa Việt Nam với Trung Quốc.
Mục tiêu của luật là tạo sự bình đẳng trong môi trường chung, bình đẳng giữa tất cả thành phần kinh tế, giữa các nước trong môi trường hội nhập quốc tế. Còn có yếu tố nào thì cần có rào cản để xem xét. Mọi người đang tưởng tượng và hình dung theo hướng tiêu cực mà không nên suy nghĩ theo cách như vậy.
Vấn đề đất đai được đẩy lên, sợ Trung Quốc thế này, thế kia nhưng tôi khẳng định lại, môi trường kinh doanh tại đặc khu là bình đẳng và cũng không ai có thể vào đây làm việc gì sai trái trong chủ quyền Việt Nam. Cần bình tĩnh xem xét việc này.
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch - Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trao đổi bên hành lang Quốc hội
- Bộ trưởng nghi ngờ có động cơ trong những ý kiến đưa ra như vậy?
+ Ban soạn thảo lắng nghe tất cả các ý kiến. Dự thảo luật thì UB Thường vụ Quốc hội chỉ đạo thế nào thì sẽ chỉnh sửa như vậy. Còn về quan điểm của Ban soạn thảo luật, chúng tôi đã nói quá nhiều. Mọi người hiện đang hiểu sai hết, và có người còn cố tình đẩy câu chuyện đi xa, để phá hoại. Chúng ta phải hết sức khách quan không về sau lịch sử sẽ phải trả lời ở thời khắc quan trọng nhất ai là người chịu trách nhiệm trước sứ mệnh đất nước.
Cái gì cũng sợ thì sẽ không làm được. Tại Trung Quốc, khi làm đặc khu, năm 1988, Đặng Tiểu Bình cũng phải yêu cầu “hãy làm đi, không bàn nữa”. Đến năm 1992 ông lại phải nhắc lại yêu cầu đó. Câu nói này hiện được khắc đá, đặt ở đặc khu Thẩm Quyến. Cái gì hay chúng ta phải học, của Trung Quốc hay là của ai thì cũng phải học, không câu nệ.
Chúng ta là nước độc lập, có chủ quyền, có tư duy, trí tuệ là nước độc lập hẳn hoi, sao cái gì cũng sợ. Phải nhớ là nhiều nước không muốn chúng ta phát triển, đổi mới, cải cách. Tôi rất tâm huyết với luật này, trân trọng lắng nghe và tiếp thu các ý kiến khác nhau.
Ý kiến làm sao thiết kế luật để chặt chẽ, không tạo kẽ hở cho việc lách luật… thì đúng, còn đẩy theo chiều hướng thế này, thế kia, sợ chuyện này chuyện khác thì là “mắc mưu” của người ta rồi. Người ta đang không muốn mình phát triển, cải cách, đổi mới mà muốn mình loay hoay, không bứt lên được. Theo tôi, giờ chúng ta phải mạnh dạn làm đi. Trong quá trình làm thì thận trọng là đúng nhưng không có nghĩa vì vậy mà dừng, còn những gì cần lưu ý thì ta xem xét thiết kế quy định cho chặt chẽ.
- Các ý kiến lo ngại cũng đặt vấn đề với trường hợp giao đất 99 năm thì phải quy định phương án cho chặt chẽ hơn đấy chứ, thưa Bộ trưởng?
+ Phương án cụ thể như thế nào thì UB Thường vụ Quốc hội sẽ quyết. Tôi cũng cho rằng phải thiết kế chặt chẽ hơn, làm rõ tiêu chí thế nào là đặc biệt, thật đặc biệt, trường hợp thế nào thì mới được phép. Sau nữa, quy trình giao đất cũng phải chặt chẽ, thẩm quyền quyết định trong trường hợp này có thể phải cao hơn, ví dụ như đưa lên Quốc hội quyết…
- Qua thảo luận lần này, nhiều đại biểu cũng cảnh báo chuyện di dân từ bên ngoài, đặc biệt từ Trung Quốc tới đặc khu?
+ Theo quy định của luật Nhà ở thì không thể di dân, người nước ngoài không thể mua đất được. Không phải dễ gì họ di dân sang đâu.
- Vậy Bộ trưởng nói sao với các ý kiến đặt vấn đề, không nên chấp nhận đánh đổi sự an toàn về quốc phòng an ninh để phát triển kinh tế?
+ Trong thiết kế luật có điều khoản nào nói đánh đổi hay không? Nguyên tắc số 1 khi thiết kế luật này là không ảnh hưởng tới quốc phòng an ninh, chủ quyền quốc gia, môi trường, người dân. Các quy định trong luật, theo đó cũng phải tuân thủ nguyên tắc là không được cao hơn Hiến pháp, ảnh hưởng tới Hiến pháp…
Theo đó, các dự án triển khai tại đặc khu phải nằm trong quy hoạch, các quy hoạch đó không được xâm phạm tới an ninh quốc gia, đến chủ quyền, môi trường, người dân. Dự án phải đi theo quy hoạch, có mục tiêu và nhà nước quản lý theo tiêu chí đó nên không sợ gì. Nhà đầu tư làm sai quy hoạch, mục tiêu thì nhất quyết không cho, vào mà không làm, chỉ giữ đất thì ta thu hồi dự án. Tất cả đều có luật pháp điều chỉnh.
- Liệu Ban soạn thảo luật có xem xét phương án điều chỉnh giảm quy định về thời hạn giao đất 99 năm này?
+ Chưa có quyết định cuối cùng, UB Thường vụ Quốc hội đang cân nhắc.
- Lập luận bao quát hơn đặt ra là dự luật mới đang chú trọng thiết kế các ưu đãi mà ưu đãi về đất đai là một trong số đó, trong khi quan trọng hơn với đặc khu phải là thể chế đột phá, môi trường đầu tư kinh doanh thực sự thuận lợi?
+ Trong luật, thiết kế về thể chế, môi trường là quan trọng nhất đấy chứ. Trong 85 điều khoản quy định thì 25 điều là về thể chế, môi trường kinh doanh. Ưu đãi rõ ràng phải có nhưng ở mức hợp lý.
Chúng tôi đã điều chỉnh giảm rất nhiều ưu đãi so với dự thảo lần đầu. Từ lần cho ý kiến tại kỳ họp thứ 4 tới kỳ họp thứ 5 này đã điều chỉnh giảm hợp lý nhiều điều kiện ưu đãi, nhiều nội dung hiện nay gần như không có gì nữa rồi. Hiện luật thể hiện theo định hướng tạo môi trường minh bạch, thuận lợi, bình đẳng tại đây.
- Với nhiều vấn đề còn băn khoăn như vậy, có nên thí điểm làm trước một đặc khu, nếu thành công mới nhân rộng không, thưa Bộ trưởng?
+ Việc này do Quốc hội, UB Thường vụ Quốc hội quyết định. Chúng ta phải hết sức khách quan, công tâm, trí tuệ, bản lĩnh chứ không nên nói theo hướng tiêu cực, dẫn dắt sai dư luận xã hội thì về sau chúng ta sẽ có lỗi với lịch sử.
- Xin cảm ơn Bộ trưởng!