Khi tội phạm lừa đảo nhắm vào người già

Hay gặp nhất là trường hợp các đối tượng lừa đảo qua điện thoại (cố định hoặc di động) và chọn "con mồi" là người cao tuổi. Nhiều nạn nhân thường xuyên đọc báo, xem tivi hoặc theo dõi thông tin trên mạng xã hội về các trò lừa đảo của bọn tội phạm, nhưng do tâm lý yếu, sợ liên lụy đến pháp luật nên chỉ vài ba câu hù dọa của các đối tượng là đã răm rắp làm theo yêu cầu của bọn chúng. Có người dù được khuyên can nhưng cứ cho lời của các đối tượng nói là sự thật nên âm thầm làm theo, để rồi khi tiền chuyển vào tài khoản của bọn lừa đảo nhưng không được "trả lại" theo thỏa thuận, lúc này họ mới vỡ lẽ thì đã quá muộn...

Điển hình là trường hợp của bà Nguyễn Thị K. (72 tuổi, ngụ quận Gò Vấp). Vào trưa 09/12/2023, khi đang nấu cơm thì bà K. nghe điện thoại di động đổ chuông, đầu dây bên kia là giọng người đàn ông gọi điện đến tự xưng là nhân viên chi nhánh ngân hàng. Qua kiểm tra tài khoản bà K. còn nợ ngân hàng 20 triệu đồng. Bà K. một mực kêu không nợ nần ai thì người nhân viên nói bà gọi vào một số điện thoại để xác minh...

Bán tín bán nghi, bà K. gọi điện lại thì đầu dây bên kia xưng là "một đơn vị thuộc Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội - Bộ Công an". Lúc này bà K. tá hỏa và cho rằng nhân viên ngân hàng nói trên là sự thật. Trong lúc bà K. đang cố nhớ lại xem mình có nợ gì ngân hàng không thì điện thoại lại reo. Một người đàn ông xưng là "cán bộ công an" và xác định bà K. liên quan đến một đường dây "rửa tiền", yêu cầu bà K. khai báo thành khẩn số tiền bà đang gởi trong ngân hàng. Để làm sáng tỏ vụ việc, bà K. phải chuyển số tiền này qua một tài khoản để cơ quan điều tra xác minh, nếu bà không liên quan, chỉ 1 đến 2 ngày số tiền này sẽ được hoàn trả lại cho bà...

Thấy mẹ có thái độ bất thường, hay vào phòng nghe điện thoại, người con trai dò hỏi nhưng bà K. cứ khăng khăng bảo không có chuyện gì, rồi âm thầm đem 5 triệu đồng cùng số vàng trang sức ra tiệm cầm đồ, cầm thêm 15 triệu nữa rồi ra ngân hàng chuyển cho số tài khoản mà vị "công an" đưa, rồi về nhà chờ đợi. Hơn một ngày trôi qua nhưng vẫn không thấy điện thoại báo tiền đã quay trở lại tài khoản, bà K. lúc này mới lo lắng, liền kể lại sự việc cho con cái nghe nhưng đã quá muộn. Sau đó, các con của bà gom tiền đi chuộc lại số vàng đã cầm cố đem về cho mẹ...

Cần chia sẻ các chiêu trò của bọn lừa đảo cho người già biết để đề cao cảnh giác và phòng tránh hiệu quả

Phương thức lừa đảo qua điện thoại trên đã quá cũ, nhưng dường như ít có người quan tâm đến lời cảnh báo trên các phương tiện truyền thông, đặc biệt là những người già, những người ít tiếp xúc với thông tin thời sự hằng ngày nên vẫn có nạn nhân dính bẫy. Các đối tượng lừa đảo kiểu này thường đánh vào tâm lý của nạn nhân, nhất là những người già để lấy "thông tin" từ chính nạn nhân, sau đó dùng những thông tin này để hù dọa, dẫn dụ nạn nhân vào bẫy. Chỉ bằng hình thức đơn giản, vài cuộc điện thoại cho đến khi nạn nhân chuyển tiền vào tài khoản của chúng.

Ông Lê Thành T. (71 tuổi, ngụ TPHCM) buồn bã khi vừa mất đi 30 triệu đồng cho biết: "Những đối tượng lừa đảo này không hiểu sao lại rất rành rẽ toàn bộ hoạt động của gia đình tôi, từ lối sống, công việc, con cái... Bởi vậy, với những thông tin như thế thì ai lại không tin? Chỉ đến khi đã gởi tiền nhưng không được hoàn lại, lúc đó mới thổ lộ với con, cháu... Nhưng tiền đã chuyển cho chúng thì làm sao lấy lại được, tôi cũng đã ra ngân hàng nhờ ngăn chặn, nhưng chỉ nhận những cái lắc đầu của nhân viên ngân hàng vì tiền đã chuyển quá lâu, các đối tượng đã rút sạch".

Nạn nhân của những vụ lừa đảo qua điện thoại thống kê trong thời gian qua cho thấy, đa phần là người cao tuổi luôn trong tâm lý sợ mọi phiền toái hay liên quan đến pháp luật. Ngoài ra, hiện nay có thêm chiêu lừa mới mà kẻ lừa đảo cũng tập trung vào những người cao tuổi. Đó là việc chúng tìm mọi cách thu thập danh sách của những người hay ốm đau do tuổi già, thường dùng thuốc đông y và liên lạc với họ thông báo "Nhà nước sẽ hỗ trợ thuốc đông dược cho những người lớn tuổi theo bảo hiểm người cao tuổi" và "hoàn toàn miễn phí” hoặc "với chi phí thấp"...

Khi người cao tuổi nghe những gì chúng đưa ra thì thấy hoàn toàn chính xác với bệnh tật của mình, đồng thời cũng thấy hợp lý khi được Hội bảo trợ có chương trình giúp đỡ. Theo sự hướng dẫn của bọn lừa đảo, những người già cứ răm rắp làm theo chúng mà không mảy may nghi ngờ. Ban đầu chúng đưa ra những chương trình miễn phí để "câu nhử", rồi lần lượt cho lời khuyên về những cái lợi khi đóng tiền vào. Với chiêu trò này, đa phần những người cao tuổi đều không đủ sáng suốt để cảnh giác và dễ bị mắc lừa.

Cơ quan chức năng từng khuyến cáo người dân nên cân nhắc, tỉnh táo trong việc chuyển tiền qua tài khoản, nhất là chuyển tiền cho các đối tượng lạ, tự xưng là công an. Khi nhận được những cuộc gọi của đối tượng tự xưng là công an, đang điều tra vụ án có liên quan đến nạn nhân thì người dân cần tỉnh táo, nên gọi điện báo với công an sở tại, không tự động chuyển tiền để rơi vào bẫy của các đối tượng. Điều đáng nói, bọn lừa đảo thường nhắm vào sự thiếu hiểu biết, không minh mẫn của người già để ra tay lừa đảo. Vì thế, để đối phó với các đối tượng lừa đảo qua điện thoại thì những người trong gia đình phải là người tiên phong tuyên truyền cho người cao tuổi trong gia đình để họ nhận biết và có ý thức cảnh giác, phòng tránh hiệu quả.