(CAO) Hơn 11 năm sau thảm họa hạt nhân tồi tệ nhất của Nhật Bản, chính phủ đã dỡ bỏ lệnh sơ tán tại một khu vực có ngôi làng bị tàn phá trước đây, cho phép người dân chuyển về nhà của họ.
Kazunori Iwayama, một cư dân cũ của làng Katsurao, nằm cách nhà máy điện hạt nhân Fukushima Daiichi khoảng 40km cho biết: "Có vẻ như cuối cùng chúng tôi đã đến vạch xuất phát và có thể tập trung đưa mọi thứ trở lại bình thường".
Vào ngày 11 tháng 3 năm 2011, một trận động đất mạnh 9,0 độ richter xảy ra ngoài khơi bờ biển của đất nước, gây ra một trận sóng thần dẫn đến sự cố hạt nhân tại nhà máy điện và giải phóng một lượng lớn chất phóng xạ. Đây là thảm họa hạt nhân tồi tệ nhất thế giới kể từ thảm hoạ Chernobyl năm 1986.
Hơn 300.000 người sống gần nhà máy hạt nhân buộc phải sơ tán tạm thời và hàng nghìn người khác tự nguyện làm như vậy. Các thị trấn nhộn nhịp một thời đã bị biến thành những thị trấn ma.
Trong những năm kể từ đó, các hoạt động dọn dẹp và khử nhiễm quy mô lớn đã cho phép một số cư dân từng sống trong khu vực quay trở lại.
Vào ngày 12-6, Iwayama chứng kiến một cánh cổng chặn lối vào nhà của anh ở quận Noyuki của Katsurao được dỡ bỏ vào lúc 8 giờ sáng theo giờ địa phương. Một quan chức làng (giấu tên) cho biết, lệnh sơ tán đối với hầu hết ngôi làng đã được dỡ bỏ vào tháng 6 năm 2016, cho phép những cư dân đã đăng ký đến và đi. Hầu hết mọi người đã trở lại từ năm 2016 là công dân cao tuổi.
Tuy nhiên, một số hộ gia đình vẫn đang chờ các khu vực trong làng của họ được khử nhiễm, theo quan chức này.
Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida cho biết trong tháng mở cửa này sẽ là lần đầu tiên người dân được phép sống trở lại tại quận Noyuki của Katsurao, được mệnh danh là khu vực "khó quay lại", một khu vực từng có mức độ bức xạ cao lên tới 50 miliverts.
Các cơ quan giám sát an toàn quốc tế khuyến cáo liều lượng bức xạ hàng năm được giữ ở mức dưới 20 miliverts, tương đương với hai lần chụp CT toàn thân.
Chính phủ Nhật Bản kết luận rằng mức độ phóng xạ đã giảm xuống đủ để người dân quay trở lại, mặc dù con số này vẫn chưa được công bố.
Hiện tại, chỉ có 4 hộ gia đình trong số 30 hộ gia đình cho biết họ có ý định quay trở lại quận Noyuki, một quan chức của làng cho biết.
Trước khi thảm họa xảy ra, làng Katsurao có dân số khoảng 1.500 người. Nhiều người trong số những người ra đi đã xây dựng lại cuộc sống của họ ở nơi khác, quan chức này cho biết. Những người khác có thể vẫn còn lo ngại về bức xạ.
Nhiều khu vực ở Fukushima vẫn còn nhiễm xạ - Ảnh: Getty
Bất chấp những nỗ lực khử ô nhiễm, một cuộc khảo sát năm 2020 do Đại học Kwansei Gakuin thực hiện cho thấy 65% người sơ tán không còn muốn quay trở lại tỉnh Fukushima - 46% lo sợ ô nhiễm còn sót lại và 45% đã định cư ở nơi khác.
Theo Bộ Môi trường Nhật Bản, tính đến tháng 3 năm 2020, chỉ có 2,4% diện tích tỉnh Fukushima vẫn còn áp các giới hạn cho người dân sinh sống, thậm chí có những phần của khu vực đó có thể đến thăm quan trong thời gian ngắn, theo Bộ Môi trường Nhật Bản. Nhưng vẫn còn nhiều việc phải làm.
Quan chức làng Katsurao cho biết khoảng 337km2 đất ở bảy thành phố trực thuộc Fukushima được coi là "vùng khó trả lại". Trong số đó, chỉ 27km2 ở sáu trong số các thành phố giống nhau là các khu tái thiết cụ thể. Ông nói: “Điều này có nghĩa là cần phải làm việc nhiều hơn và các gia đình khác đang chờ những khu vực họ từng sống được khử nhiễm và khôi phục lại trạng thái bình thường.
Cuối tháng này, các hạn chế dự kiến sẽ được dỡ bỏ một phần đối với Futaba và các thị trấn lân cận Okuma - thị trấn có nhà máy điện hạt nhân Fukushima Daiichi - và việc nới lỏng tương tự dự kiến sẽ được thực hiện ở ba thành phố khác vào năm 2023, quan chức này cho biết.
Ông nói thêm rằng mốc thời gian cho các khu vực bên ngoài căn cứ tái thiết vẫn chưa được quyết định. "Đây là một cột mốc quan trọng", Hiroshi Shinoki, thị trưởng làng Katsurao, nói với các phóng viên hôm 12-6. "Nhiệm vụ của chúng tôi là cố gắng và đưa mọi thứ trở lại hết mức có thể về như 11 năm trước".
Shinoki nói rằng ông muốn hồi sinh nền nông nghiệp địa phương - một ngành công nghiệp chủ chốt trong khu vực - để lôi kéo cư dân quay trở lại.
Trong những năm gần đây, các quốc gia đã dần nới lỏng lệnh cấm nhập khẩu đối với các sản phẩm từ tỉnh Fukushima. Vào tháng 2, Đài Loan đã dỡ bỏ lệnh cấm đối với thực phẩm từ Fukushima và 4 khu vực khác.
“Có vẻ như mọi người đã quên mất Fukushima - nhưng chúng tôi vẫn đang hồi phục,” cư dân Iwayama nói. Ông nói: “Gạo, trái cây và rau quả của chúng tôi là bình thường... chúng tôi muốn mọi người biết sản phẩm này là an toàn”.