Máy hút cát “phủ sóng” khắp sông Ngàn Phố
Dọc theo đoạn sông Ngàn Phố (từ xã Sơn Ninh đến xã Sơn Quang, huyện Hương Sơn, Hà Tĩnh), hàng loạt điểm khai thác cát ngang nhiên mọc lên hoạt động rầm rộ suốt ngày, đêm.
Bắt đầu từ QL8 dẫn vào trung tâm xã Sơn Ninh, tiếng máy nổ hút cát từ dưới sông vọng lên ầm ĩ. Đi về theo hướng phát ra tiếng động cơ, chúng tôi thấy ngay dưới chân cầu Nầm được lắp một guồng máy nổ giữa sông, gắn vòi rồng đang công khai hút cát lên một chiếc xe ôtô đậu trên bờ.
“
Cát tặc” lắp máy nổ cố định và gắn vòi rồng để hút cát trực tiếp từ sông lên tại xã Sơn Quang
Thấy người lạ đứng trên bờ quan sát, người đàn ông làm nhiệm vụ “cảnh giới” liền móc điện thoại ra thông báo cho dừng việc hút cát, đồng thời ra hiệu cho tài xế lái chiếc xe tải chạy vào xóm mất hút.
Tiếp tục ngược theo QL8, khi đến xóm 7 (xã Sơn Diệm, huyện Hương Sơn), một chiếc xe tải chở cát ướt bò ì ạch từ dưới sông Ngàn Phố đi lên. Lần theo dấu nước từ chiếc xe tải chảy ra, chúng tôi đi xuống và chứng kiến một điểm hút cát trái phép tương tự như ở xã Sơn Ninh. Các đối tượng khai thác cát trái phép cho lắp máy nổ cố định giữa sông và hút trực tiếp lên xe ôtô để bán. Từ điểm hút cát này, nhìn sang phía bên kia sông có một chiếc thuyền cũng được lắp máy nổ và gắn vòi rồng đang nằm chờ xe tải đến để hút cát.
Cát được hút trực tiếp từ dưới sông lên xe giữa ban ngày nhưng không gặp bất kỳ sự can thiệp nào từ các cơ quan chức năng. Điểm hút cát trái phép ngang nhiên mọc lên tại bãi bồi nằm giữa sông Ngàn Phố
Từ xã Sơn Diệm, men theo sông ngược lên xã Sơn Quang khoảng một cây số thì phát hiện, tại đây có thêm một điểm khai thác cát từ dưới sông lên bán rất rầm rộ. Theo ghi nhận của chúng tôi, những chiếc xe tải liên tiếp nối đuôi nhau chạy xuống bờ và được vòi rồng hút cát trực tiếp từ dưới lòng sông lên để chở đi.
Anh K. – một người dân xã Sơn Quang, bức xúc: “Những guồng máy gắn vòi rồng được họ (những người khai thác cát trái phép – PV) lắp đặt, gắn cố định để hút cát bán. Tình trạng này diễn ra công khai chứ không hề lén lút nhưng vẫn không thấy lực lượng chức năng nào đến xử lý. Máy hút cát được lắp dày đặc trên sông Ngàn Phố kéo dài, hút cả ngày lẫn đêm khiến cho dòng sông bị nắn dòng, vườn tược, ruộng đồng của người dân chúng tôi bị đe dọa”.
Xe tải vào hút cát như “trẩy hội” tại một điểm khai thác cát tại xã Sơn Quang
Thượng tá Phan Tố Hải – Phó trưởng Công an huyện Hương Sơn, cho biết đơn vị đã nhiều lần ra quân xử lý tình trạng khai thác cát trái phép. Tuy nhiên, do lực lượng mỏng nên mỗi lần xử lý xong, lực lượng công an rút về các đối tượng khai thác cát trái phép quay lại lén lút hoạt động. Theo Công an huyện Hương Sơn, từ đầu năm 2017 đến nay, đơn vị đã phát hiện và xử lý 4 vụ khai thác cát trái phép.
Các điểm hút cát trái phép ồ ạt “mọc” lên tại vùng “rốn lũ”
Qua tìm hiểu thực tế, chúng tôi ghi nhận được, tình trạng khai thác cát trái phép không chỉ diễn ra trên sông Ngàn Phố (huyện Hương Sơn) mà tại dòng sông Ngàn Sâu (huyện Hương Khê), các điểm khai thác cát trái phép cũng mọc lên như nấm sau mưa và ngang nhiên tồn tại.
Một điểm khai thác cát trái phép trên sông Ngàn Sâu thuộc địa bàn xã Hà Linh
Tại xã Hà Linh, nơi được coi là “rốn lũ” của huyện Hương Khê, nhiều điểm hút cát ngang nhiên mọc lên hai bên bờ sông Ngàn Sâu. Theo phản ánh của người dân, ban ngày, những cỗ máy nổ nằm im lìm nhưng đêm xuống lại hoạt động ầm ĩ dưới sông. Theo đó, mỗi chiếc máy nổ có gắn vòi rồng được gác vắt lên giá đỡ chạy thẳng lên bến bãi để xe ôtô tải ghé vào và bơm trực tiếp vào thùng xe. Hòa theo tiếng động cơ gầm rú dưới sông là tiếng xe ôtô tải ra vào hút cát chở đi.
Ban ngày, phương tiện, máy móc của “cát tặc” nằm im nhưng đêm xuống hoạt động rất rầm rộ
Đưa tay chỉ về phía bờ nam sông Ngàn Sâu, đoạn chảy qua địa phận xã Hà Linh (huyện Hương Khê, Hà Tĩnh), ông N. – một người dân địa phương chỉ xuống một điểm hút cát trái phép được xây dựng bến bãi kiên cố, than thở: “Tình trạng hút cát bán trái phép tại đây khiến cho sông bị nắn dòng chảy, gây sạt lở nghiêm trọng. Đây cũng là nguyên nhân khiến cho diện tích đất trồng sản xuất hai bên bờ sông bị thu hẹp. Do sông bị nắn dòng, vào mùa mưa lũ nước khó thoát nên nước ứ đọng dâng lên cuốn trôi tài sản làm cho chúng tôi rất khổ sở”.
Trao đổi với chúng tôi, ông Phan Quốc Lập – Trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Hương Khê, thừa nhận hiện trên địa bàn xã Hà Linh có 5 địa điểm khai thác cát trái phép. “Các điểm khai thác cát trái phép này thường hoạt động vào ban đêm, còn ban ngày tất cả đều nghỉ. Hiện chúng tôi đang xây dựng kế hoạch để dẹp bỏ 5 điểm khai thác cát trái phép đó” – ông Lập cho biết.
Chuẩn bị hút cát từ sông trực tiếp lên xe ôtô
Cũng theo ông Lập, từ năm 2015 đến năm 2016, lực lượng liên ngành huyện Hương Khê đã phá dỡ được 7 điểm hút cát trái phép trên địa bàn xã Hà Linh, thu giữ một thuyền hút cát trái phép, xử phạt được hơn 60 triệu đồng. Theo ông Lập, các đối tượng khai thác cát trái phép rất manh động, liều lĩnh, chúng lại hoạt động trong bóng tối. Chính vì thế, nếu không lên phương án kỹ lưỡng sẽ bị “cát tặc” chống trả để bỏ trốn.
Để dẫn chứng, ông Lập kể có đợt huyện Hương Khê tổ chức lực lượng liên ngành để ra quân xử lý “cát tặc”. Trong chuyến ra quân còn có cả Chủ tịch huyện tham gia. Quá trình tiếp cận thuyền hút cát, tổ liên ngành đã bị những đối tượng khai thác cát trái phép xông vào ẩu đả. Rất may, trong tổ liên ngành có cả lực lượng công an nên các đối tượng sau đó bị khống chế, bắt giữ. Về sau, công an đã xử lý những đối tượng này về hành vi chống người thi hành công vụ.
Việc khai thác cát trái phép diễn ra ồ ạt khiến cho hai bên bờ sông Ngàn Sâu tại xã Hà Linh bị sạt lở lấn sâu
“Theo quy định xử phạt của Nghị định 33, quá trình kiểm tra phương tiện khai thác cát trái phép phải có tang vật là 50m3 cát trở lên mới được bắt giữ, xử lý. Nếu dưới 50m3 cát chỉ xử phạt hành chính. Nắm bắt được điều này, các đối tượng khai thác cát chỉ sử dụng những thuyền nhỏ để hoạt động. Chính vì thế, việc áp dụng chế tài này không đủ sức răn đe với “cát tặc”.” – ông Lập băn khoăn.